Anna Grabowska

Anna Grabowska opowiada o życiu swoich dziadków Jana i Klary Przybyłków

Jan Przybyłek (1894-1965) – jeden z najważniejszych organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej. Tworzył jednostki POW na powiat bytomski oraz na powiaty: kluczborski, częściowo strzelecko-opolski, lubliniecki i oleski. Już od najmłodszych lat był członkiem (a w późniejszym czasie naczelnikiem) Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Piekarach Wielkich. Pełnił również funkcję zastępcy Józefa Dreyzy – naczelnika Okręgu VI TG „Sokół”. Przybyłek był jednym z członków sztabu P.O.W., który podpisał rozkaz do wybuchu I Powstania Śląskiego. Po nim pełnił rolę inspektora do zadań specjalnych i komisarza Milicji Górnośląskiej w obozach Uchodźców w Szczakowej i Oświęcimiu. Był organizatorem oraz kierownikiem Oddziału II – Informacyjnego przy głównym dowództwie POW. Podczas ataku sił niemieckich na Polski Komisariat Plebiscytowy w bytomskim hotelu „Lomnitz” został ciężko ranny w głowę, wskutek czego został inwalidą. Przed wybuchem III Powstania Śląskiego zorganizował atak na niemiecki komisariat plebiscytowy w Bytomiu. Po zakończeniu walk został mianowany kierownikiem oraz oficerem sądowym Oddziału II przy dowództwie powiatu bytomskiego. Był jednym z założycieli Związku Powstańców Śląskich. Brał udział we wszystkich trzech powstaniach śląskich. Przy pierwszym zdobywał Piekary oraz Szarlej, a następnie z terenu Kongresówki operował pod Mysłowicami. Przy II i III pełni funkcje kierownicze przy Głównym Dowództwie POW. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari V kl.; Krzyżem Niepodległości z Mieczami; Krzyżem Walecznych; Śląskim Krzyżem Waleczności I kl.; Krzyżem P.O.W; Gwiazdą Górnośląską; Odznaką Plebiscytową; odznaką „O Śląsk”.

Klara Przybyłek (z d. Glazowska) (1899-1979) – członkini i kierowniczka oddziałów żeńskich w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Piekarach Wielkich. Wraz z przyszłym mężem Janem współtworzyła Polską Organizację Wojskową na powiat bytomski. Pomagała przy kursach żeńskich: łączniczek, kurierek i sanitariuszek, współtworząc pierwsze kadry Polskiego Czerwonego Krzyża na tym terenie oraz pierwsze żeńskie oddziały sanitarne przy P.O.W na Śląsku. Współtworzyła w swoim rodzinnym domu główny punkt werbunkowy do I Pułku Strzelców Bytomskich. W roku 1919 pełniła rolę kurierki i łączniczki z powiatami północnymi. Została mianowana kierowniczką ekspozytury wywiadowczej Oddziału II przy głównym dowództwie P.O.W. Odznaczona Krzyżem Niepodległości oraz Śląską Wstęgą Zasługi i Waleczności.

    Skontaktuj się ze świadkiem historii:

    Akceptuję klauzulę zgody na przetwarzanie danych osobowych (obowiązkowe)